De Grebbe
De Grebbe is een watergang en stadsriool in Bergen op Zoom. Oorspronkelijk gegraven in de dertiende eeuw, liep de Grebbe aanvankelijk bovengronds. Door de eeuwen heen is het water door bouwactiviteiten volledig ondergronds komen te liggen. Met een breedte van vier meter en een lengte van 780 meter is de Grebbe het grootste monument van de stad. Het traject loopt van het Ravelijn aan de oostzijde tot het Spuihuis aan de westzijde.
In de 13e eeuw werd de Grebbe gegraven als afwateringskanaal. In de 14e eeuw kreeg het ook de functie van turfvaart, waarvoor het werd verbreed en verdiept. Bierbrouwerijen, lakenweverijen en blekerijen maakten gebruik van het water, totdat de vervuiling in de 16e eeuw te groot werd. De Grebbe verloor zijn functie als turfvaart en door de vervuiling en overkluizingen werd het een riool.
Vandaag de dag heeft de Grebbe drie functies: het is de hoofdafvoer voor de riolering van Bergen op Zoom, heeft een aparte blusleiding voor brandbestrijding in de binnenstad, en is sinds het begin van de 21e eeuw een rijksmonument. Een deel ervan is nu open voor rondleidingen.
In opdracht van de Gemeente Bergen op Zoom voert De Bonth van Hulten de restauratie van de Grebbe in het centrum van Bergen op Zoom uit.
Bij de restauratie van de Grebbe gelden strikte veiligheidsregels. Zo wordt er gebruikgemaakt van zwakstroom om risico's te minimaliseren. Al het personeel is uitgerust met een gasmeter om de luchtkwaliteit te monitoren, en een mangatwacht zorgt ervoor dat de medewerkers veilig kunnen werken.
Daarnaast wordt de bestaande rioolbuis overkluisd om beschadiging of opdrijving te voorkomen. Het metselwerk en voegwerk worden zorgvuldig hersteld en gerestaureerd.
De eerste fase van het project beslaat 400 meter, terwijl de totale lengte van de restauratie 780meter bedraagt. Momenteel wordt er gewerkt aan de uitwerking van de volgende 400 meter in samenwerking met het bouwteam.
Na de overkluizing, mei 2025